مبحث حروف اضافه

حروف اضافه کلماتی هستند که به تنهایی معنی ندارند درجمله پیش ازاسم می آیند و آن را متمم می سازند . از آن جا که حروف اضافه به کلمه ی بعد از خود نقش متمم می دهند به آن ها  نقش نمای متمم نیز می گویند.

حروف اضافه از نظر ساختمان دو دسته اند : 1- حروف اضافه ی ساده  2- حروف اضافه ی مرکب

حروف اضافه ی ساده عبارتند از : از ، به ، با ،بی ، در ، بر ، برای ، تا ، مگر ، جز ، الا ، الّا ، چون ، اندر ، زی  و ......

واژه هایی مانند : مثلِ ، مانندِ ،غیرِ ،  رویِ ، زیرِ ، پهلویِ ، بالایِ ،سوایِ ، بدونِ ، بهرِ ، ..... نیز با کسره ای که در پایان آن ها می آید حروف اضافه هستند .

نکته : « تا » وقتی حرف اضافه است که نهایت و انتها ( فاصله ) را در زمان یا مکان برساند .

« چون » وقتی حرف اضافه است که به معنی مثل و مانند باشد .

بی و با چنان چه باکلمه ی بعد از خود صفت بسازند پیشوند به حساب می آیند و حرف اضافه نیستند . مثل کلمه ی بی دولت ،بیسواد ،بی ادب ، با فرهنگ ، بانمک و .....

حروف اضافه ی مرکّب :  حروف اضافه ی ساده گاه با یک اسم می آیند و حرف اضافه ی مرکّب می سازند و فهرست بازی دارند .

برخی از حروف اضافه ی مرکّب ساخته شده از :

به : به غیرِ ، به اضافه ی ِ، به علاوه ی ِ، به وسیله ی ِ، به استثنایِ ، به مجردِ ، به جهتِ ، به خاطرِ

از : ازنظرِ ، ازرویِ ، ازسرِ ، ازقبیلِ ، ازلحاظِ ، ازحیثِ ، ازجمله یِ

در : دربرابرِ ، درمقابلِ ، درباره یِ ، درموردِ ، درمیانِ ، درخصوص ِ

بر : براثرِ ، براساسِ ، برطبقِ ، برحسبِ

با : باوجودِ

طرز تشخیص حروف اضافه ی مرکّب : حرف اضافه در صورتی مرکّب است که نتوان برای جزءاسمی آن وابسته ی پیشین آورد ، یعنی آن را گسترش داد در غیر این صورت حرف اضافه مرکّب نیست مثلاً کلمه ی « به عنوانِ » درجمله ی او به عنوانِ رئیس جلسه سخنرانی کرد . حرف اضافه ی مرکّب است امّا در جمله ی به عنوانِ مقاله توجّه کنید . به حرف اضافه ی ساده است و عنوان  متمم زیرا برای عنوان می توان وابسته ی پیشین آورد و گفت به این عنوان مقاله توجّه کنید .